تیرچه چیست و چه کاربردی دارد
تیرچه چیست و چه کاربردی دارد
یک قطعه‌ای به شکل مثلث و در برخی موارد چهاروجهی و از پیش‌ساخته است. از تیرچه در سقف و کف سازه‌های ساختمانی استفاده می‌شود. با قرارگیری بلوکها روی تیرچه به عنوان قالب بتن پوششی، ظاهر آن شکل حرف T انگلیسی را می‌گیرد. کاربرد تیرچه علاوه بر سقف و کف سازه‌ها، در بخش‌های دیگر نیز به چشم می‌خورد که بر اساس انواع تیرچه مختلف است. تیرچه‌ها در هنگام حمل‌ونقل و اجرای سقف و همچنین پس از خودگیری بتن سقف و جمع‌آوری شمع‌ها تحت‌فشار قرار میگیرند. از تیرچه به عنوان ستون برای افزایش استحکام در چوب‌بست سقف هم استفاده می‌شود که معمولاً از جنس بتن یا فولاد است. تیرچه بتنی و تیرچه فلزی از مهم‌ترین نوع تیرچه در ساخت و ساز هستند. امروزه استفاده از تیرچه در سقف‌های بتنی رواج بسیاری دارد.
انواع تیرچه ها شامل :
1. تیرچه بتنی
2. تیرچه پیش ساخته خرپایی
3. تیرچه پیش ساخته پیش تنیده
4. تیرچه های با قالب سفالی ( تیرچه فوندوله دار )
5. تیرچه های فلزی با جان باز ( تیرچه کرومیت )
1. تیرچه بتنی چیست ؟
عضو پیش ساختهای است متشکل از بتن و آرماتورهای فولادی که با قرارگیری بلوکها مابین تیرچه ها به عنوان قالب و با بتن پوششی درجا ریخته شده, مقطع مرکب تی شکل مناسبی را تشکیل می دهند . تیرچه ها در دو نوع تیرچه خرپایی و تیرچه پیش تنیده, تولید می شوند .
بسته به نوع و میزان بار زنده وارد بر سقف, دهانه و فواصل تیرچه ها, ابعاد تیرچه متفاوت می باشد. حداقل ضخامت بتن تیرچه 40 میلیمتر و حداقل عرض آن 100 میلیمتر است. میلگردهای کششی و فشاری اصلی, آجدار و حداقل قطر آنها 8 میلیمتر, میلگردهای مهاری از نوع ساده و حداقل قطر آنها 6 میلیمتر خواهد بود.
پیش از حصول مقاومت بتن ریخته شده, وزن بلوکها و بتن, توسط تکیه گاه های موقت ( شمع بندی ) تحمل می شود و پس از حصول مقاومت بتن ریخته شده, تیرهای T شکل بتنی به هم چسبیده و مجاور هم, لنگر خمشی حاصل از بارهای قائم سقف را تحمل کرده و به تیرهای اصلی یا تکیه گاه ها منتقل می کنند.
تیرچه ها در سه مرحله تحت بارگذاری قرار میگیرند:
1. مرحله اول: تیرچه در مرحله حمل و نقل, بار ناشی از وزن خود را تحمل میکند
2. مرحله دوم: تیرچه در زمان اجرای سقف و به تنهایی, بار مرده ناشی از اجزای سقف ( وزن تیرچه, بلوک و بتن پوششی درجا ) و همچنین بارهای حین اجرا را بین تکیه گاه های موقت ( شمع بندی ها ) تحمل می کند. این مرحله تا قبل از حصول مقاومت بتن ریخته شده می باشد.
3. مرحله سوم: این مرحله در تیرچه, پس از حصول مقاومت بتن ریخته شده فرا می رسد. در این مرحله, تکیه گاه های موقت برداشته شده و تیرچه به عنوان عضو کششی مقطع T شکل, بار ناشی از بارهای مرده و زنده در هنگام بهره برداری را تحمل می کند.
2. تیرچه پیش ساخته خرپایی چیست ؟
این نوع تیرچه ها از خرپای فولادی و پاشنه بتنی تشکیل شده و بر دو نوع می باشند:
1. با قالب ماندگار ( قالب سفالی ) که آن را تیرچه کفشک دار یا فندوله دار نیز می نامند
2. بدون قالب ماندگار
تیرچه پیش ساخته خرپایی برای تحمل مراحل سه گانه بارگذاری ذکر شده, از اجزای زیر تشکیل شده است:
• آرماتورهای کششی
• آرماتورهای عرضی
• آرماتور بالایی
• بتن پاشنه تیرچه
• آرماتورهای تقویتی
• آرماتورکمکی اتصال
• آرماتور کششی
در مرحله اول بارگذاری تیرچه, آرماتور زیرین خرپا به عنوان عضو کششی خرپای تیرچه, باید قادر به تحمل نیروی کششی ( حاصل از لنگر خمشی ) ناشی از وزن خود تیرچه در زمان حمل و نقل باشد. در مرحله دوم بارگذاری تیرچه نیز این عضو باید قادر به تحمل نیروی کششی ( حاصل از لنگر خمشی ) ناشی از وزن مرده سقف در فاصله محور تا محور تیرچه ها و بین دو تکیه گاه موقت ( شمع بندی ) باشد. در مرحله سوم بارگذاری تیرچه ( مرحله بهره برداری ), آرماتور زیرین خرپا به عنوان عضو کششی تیر T شکل عمل می کند.
• آرماتور عرضی
در مرحله اول بارگذاری, آرماتورهای عرضی همانند عضو مورب خرپا عمل کرده و به کمک اعضای کششی زیرین و اعضای بالایی, ایستایی لازم را جهت تحمل وزن خود تیرچه به هنگام حمل و نقل تامین می کنند. در مرحله دوم بارگذاری نیز, این آرماتورها ایستایی لازم را جهت تحمل وزن مرده سقف بین تکیه گاه های موقت ( در هنگام اجرا ) تامین می نمایند. در مرحله سوم بارگذاری تیرچه ها, آرماتورهای عرضی پیوستگی لازم را بین آرماتور کششی خرپا و بتن پوششی ( درجا ) ایجاد می کنند. علاوه بر آن, قسمتی از نیروی برشی تیر T شکل نیز توسط آرماتورهای عرضی تحمل می شود.
• آرماتور بالایی
در مرحله اول و دوم بارگذاری, آرماتور تعبیه شده در قسمت بالای تیرچه, به عنوان عضو بالایی خرپا عمل کرده و به کمک دیگر اعضای خرپا, وزن تیرچه را به هنگام حمل و نقل و همچنین وزن مرده سقف را در فاصله بین دو تکیه گاه موقت به هنگام قالب بندی و بتن ریزی و قبل از حصول مقاومت بتن پوششی, تحمل می نماید. در مرحله سوم بارگذاری تیرچه, اگر آرماتور بالایی در ضخامت بتن پوششی و بالاتر از سطوح بلوکها قرار گیرد, در نقش آرماتور افت و حرارت ( حرارت و جمع شدگی ) مقطع مرکب سقف عمل می کند و در صورتی که پایین تر از سطوح بلوکها قرار گیرد, چنین نقشی را نخواهد داشت.
تیرچه چیست و چه کاربردی دارد
