استادکار چاه کنی ( مقنی )
استادکار چاه کنی ( مقنی )، به پروسه و روند حفاری چاه که توسط مقنی چاه انجام می گیرد، حفر چاه گفته می شود. این فرآیند بسته به میزان کوچکی و بزرگی پروژه زمان بر بوده و کاری طلاقت فرساست.
حفر چاه کاری سخت است و نیازمند ارزیابی های دقیق است که باید قبل از آغاز حفاری صورت بگیرد. این ارزیابی ها شامل تجهیزات، نیروها، وضعیت زمین، نوع خاک زمین، مساحت چاه، نوع استفاده چاه، دهنه و … صورت می گیرد تا خطرات احتمالی کار به حداقل برسد.
چاه کن یا مقنی فردی است، که با استفاده از ابزار ها دستی سنتی(کلنگ، بیل، چرخ و …)، صنعتی(هلتی، کمپرسور برقی و بادی، بالابر و…) و دستگاه های مدرن اقدام به کندن میله دایره ای شکل با ابعاد تعیین شده در زمین مورد نظر می کند و این روند تا تکمیل شدن ابعاد ادامه می یابد.
انواع چاه چیست؟
بسته به نوع کار و هدف از استفاده از چاه باید از نوع خاص هر چاه بهره برد. بنابراین انواع مختلفی دارد که در ذیل به صورت تیتروار به بیان آنها می پردازیم.
- چاه جذبی
- چاه سپتیک (Septic tank)
- چاه عمیق
- چاه نیمه عمیق
- قنات
- چاه پلی اتیلنی
در این میان بسته به چاه مورد نظر و شرایط، تصمیم گیری می شود تا بیشترین عملکرد حاصل شود.
تاریخچه شغل چاه کنی و مقنی گری
تاریخ ایران را که ورق بزنیم، پر است از افتخارات بزرگ و شیرین، افتخاراتی که یکی از نمادهای آن را در معماری می توان دید. قنات و کندن چاه های عمیق و نیمه عمیق نیز یکی از این افتخارات است. مهارتی که سابقه اش به هزار سال یا بیش از آن بر می گردد. مهارتی که تا همین چندین دهه قبل نیز زنده بود و مردم از آن استفاده می‌کردند. اما ورود تکنولوژی، کندن قنات را نیز مانند هر شغل دیگری رو به اضمحلال برد. به گونه ای که اکنون این شغل در معرض نابودی قرار دارد.
دلایل حفر چاه چیست؟
- پرشدن چاه قدیمی
- عدم جذب چاه قدیمی
- ریزش چاه قدیمی
- ایجاد ساختمان جدید که نیاز به چاه جذبی فاضلاب دارد.
- بالا زدن ناگهانی چاه فاضلاب
- حفر چاه ارت برای دفع خطر برق گرفتگی و صاعقه
ابزارهای حفاری چاه
- دمنده هواکش
- بوشن
- مته حفاری
- قلاب
- دستگاه‌های متصل کننده قسمت‌های ثابت و دوار چاه
- لوله قابل انعطاف
- دکل حفاری
- لوله‌های انتقال
- صفحه دوار
- تور فلزی
- پمپ گاز
- بالابر
- دبل مخصوص
- بیل
- کلنگ
- و دستگاه‌های حفاری.
بهترین زمان حفاری چاه
برای حفاری چاه‌های آبی، بهتر است زمانی که سطح آب زیرزمینی به کم‌ترین حد خود رسیده باشد؛ اقدام کرد. کارشناسان حفاری چاه، با بررسی شرایط زمانی و مکانی، بهترین زمان برای حفاری را مشخص می‌کنند.
تاثیر نوع زمین و خاک در حفاری
در حفاری چاه، عمق نهایی باید برحسب به خاکی که چاه در آنجا حفاری می‌شود؛ تعیین گردد. انواع خاک:
- خاک شنی: با خاصیت جذب آب زیاد
- خاک ماسه‌ای: جذب آب خیلی کم و ضعیف
- خاک رسی: جذب آب کم
استادکار چاه کنی ( مقنی )
حفر چاه فاضلاب در چه زمین هایی مناسب نیست؟
در زمین هایی که حاوی خاک رس بالایی هستند حفر چاه جذبی فاضلاب مناسب نیست، زیرا این گونه زمین ها به خوبی جذب آب نمی کند و چاه مانند یک بستر ذخیره عمل می کند و همین باعث می شود که چاه پرشده و آب آن بالا بزند.
حفر چاه فاضلاب در چه زمین هایی مناسب است؟
حفر چاه فاضلاب در زمین هایی که حاوی شن و ماسه و خرده سنگ هستند بسیار مناسب بوده و باعث جذب سریع آب در زمین است.
حفر چاه در این نوع از زمین ها باعث بالا رفتن عمر چاه است.
انباری در چاه به منظور حفر می شود؟
در چاه هایی که به منظور فاضلاب و یا به منظور جذب آب باران حفر می شود، برای این که عمر مفید چاه و میزان جذب آب در چاه بالا برود از انباره استفاده می شود.
انباره چاه به صورت مثلث مانند و یا کله قندی شکل در کف میله چاه توسط مقنی با تجربه حفر می شود. بسته به تعداد واحد های ساختمان ومیزان بارش باران سالانه در هر منطقه نیازمند حفر چاهی در ابعاد از پیش محاسبه شده هستیم.
حجم انباره چاه بسته به نوع خاک، تعداد افراد ساکن در ساختمان، میزان بارندگی سالانه و … متفاوت خواهد بود.
معمولا برای هر نفر ساکن در ساختمان سه الی پنج متر مکعب برای 15 سال انباره لازم است. یعنی اگر ساکنین یک ساختمان 20 نفر باشند، انباره چاهی به حجم 60 الی 100 متر مکعب لازم است که حفر شود.
انباره چاه را می توان به صورت طبقاتی نیز حفر نمود. بدین منظور در طول هر 8 الی 10 متر می توان یه طبقه انباره حفر نمود.
طوقه چاه چیست؟
بعد از پایان حفاری چاه، معمولا یک الی دو متر از سطح زمین به صورت مخروطی یا کله قندی با آجر و ملات درست می کنند، تا مانع از ریزش دهانه چاه و یا سقوط وسایل نقلیه و افراد به داخل چاه شود.
هواکش چاه چیست؟
برای اینکه گازهای موجود در فاضلاب به داخل ساختمان منتقل نشود و تخلیه مناسب هوا درون چاه اتفاق بیفتد، اقدام به نصب هواکش در چاه می شود.
استادکار چاه کنی ( مقنی )
